ما سعی داریم شما را با مفهوم روانپزشک و مفهوم چند نوع از انواع مطرح روانشناسی و مددکاری که بیشترین کاربرد را دارد آشنا کنیم .
در ابتدا تعریف مختصری از واژه هایی که خیلی زیاد درجامعه کنونی ما شنیده میشود .
1- روانپزشک :
2 – روانشناس بالینی :
3 – روانشناس مشاوره :
4 – مددکار :
5 – روانکاو :
1 – روانپزشک :
روانپزشکان باید دوره پزشکی عمومی را بگذرانند و بعد در تخصص اعصاب و روان یا روانپزشکی تحصیل کنند. بعد از گذراندن این دوره‌ها که حدود چهار سال طول می‌کشد، در واقع روانپزشک اجازه درمان و تجویز دارویی دارد. همچنین، روانپزشکان می‌توانند به صورت اختیاری پس از گذراندن واحدهای تخصصی روانشناسی، کار یک روانشناس را نیز انجام دهند.
روانپزشکی بر جنبه‌های جسمانی اختلالات و بیماریهای روانی متمرکز است و با استفاده از مداخلات جسمانی مانند دارو درمانی و شوک درمانی به درمان بیمار می‌پردازد. روانپزشکان آسیب روانی را بیماری روانی تلقی کرده و نسبت به اختلالات روانی دیدگاه زیست شناسی دارند. گاهی روانپزشکان فرض را بر این می‌گذارند که عملکرد نامناسب مغز و دستگاه عصبی منجر به ناراحتی شده و بهترین راه درمان آن را، مصرف دارو بدانند البته روان پزشکانی نیز هستند که در کنار دارو به روان درمانی بیمار می‌پردازند و یا به درمانگر یا روانشناس ارجاع می‌دهند. مهمترین وظیفه‌ی یک روانپزشک تشخیص، ارزیابی، درمان و پیشگیری از اختلالات رفتاری، عاطفی و ذهنی انسان است. یک روانپزشک مجرب، پس ازشناسایی اختلال و ناهنجاری روانی فرد، متناسب با نوع و شدت آن و با استفاده از دارو و برخی ابزار پزشکی دیگر مانند روش های الکتروشوک درمانی که شامل اعمال جریانهای الکتریکی به مغز است یا نوردرمانی که شامل استفاده از نور مصنوعی برای درمان افسردگی فصلی به ویژه در مکان هایی که زیاد نور خورشید ندارند، استفاده کند..
روان پزشکان در خط مقدم بسیاری از مسائل پزشکی، اخلاقی و قانونی هستند هنگامی که با بیمارانی برخورد می کنند که دچار توهم اند، کاتاتونیک اند، پرخاشگر هستند،مستعد خودکشی اند، پارانوئید هستند، مصرف زیاد دارو دارند واز نظر جسمی بیمارند.
پس اگر بیماری در مرحله حاد باشد پیشنهاد ما مراجعه به روانپزشک می باشد.
فرق روانشناس و روانپزشک این است که روانپزشکان دارای مدرک پزشکی و تخصص روانپزشکی هستند. با استفاده از مداخلات جسمانی مانند دارو درمانی و شوک درمانی به درمان بیمار می‌پردازد.
اما روانشناسان حتی اگر مدرک دکترا هم داشته باشند نمیتوانند برای مراجعین خود دارو تجویز کنند بلکه فقط باید با گفتار درمانی و تکنیک های روانشناسی بیمار را درمان کنند.
روانشناس کیست ؟
روانشناس فردی است که تحصیلات خود را در زمینه روانشناسی انجام داده و پزشک نیست. از نظر تحصیلات، روانشناس می‌تواند از همان ابتدا رشته روانشناسی را در دانشگاه در مقاطع لیسانس تا دکترا مطالعه کرده باشد و یا اینکه بر اساس قوانین وزارت آموزش و پرورش و دانشگاه‌های ایران، می‌تواند ابتدا در مقطع فوق دیپلم یا لیسانس رشته‌هایی غیر از روانشناسی ادامه تحصیل دهد. مثل پرستاری، مهندسی، زبان انگلیسی یا موارد دیگر. سپس ادامه تحصیلات خود را در رشته روانشناسی در مقطع لیسانس، فوق لیسانی یا دکترا ادامه دهد و به کار روانشناسی و درمان مراجعین بپردازند.
بهترین روانشناس و بهترین کلینیک روانشناسی تهران، کلینیک روان حامی.
2 – روانشناس بالینی :
2 – روانشناس بالینی :
روانشناسی بالینی را می توان رایج ترین شاخه ی روان شناسی دانست. روانشناسی بالینی در مواردی مانند درمان نابهنجاری، زیست شناختی، روان شناختی، اجتماعی و رفتاری بسیار موثر است.
روانشناسی بالینی شامل تحقیق، تدریس و ارائه خدماتی در زمینه شناخت، پیش‌بینی و تسکین ناسازگاری‌ها و ناراحتی‌های هیجانی، رفتاری، روانشناختی و اجتماعی است.
روانشناسی بالینی در شش مرحله زیر انجام می شود. در اصل شش مرحله اساسی وجود دارد که بیشتر کارهای مشاور روانشناسی بالینی با هدف تشخیص و درمان در این روش ها خلاصه می شود.
- ارزیابی و تشخیص
- مداخله و درمان
- مشاوره
- آموزش
- نظارت بر کار روان درمانگرها
- پژوهش و مدیریت
یک روانشناس بالینی می تواند مشکلات روانی و علل آن را بررسی کند. از جمله این مشکلات می توان به استعداد ژنتیکی، تاثیرات اجتماعی و خانوادگی و همچنین سبک های مقابله ای روان شناختی اشاره کرد.
روانشناس بالینی قادر به طراحی یک برنامه مدیریتی و یا درمانی است تا بیماری روانی را متوقف کرده و یا بهبود دهد. این روانشناس دارو تجویز نکرده و تنها از روان درمانی کمک می گیرد. این روانشناسان مهارت های خاصی برای بهبود و درمان بیماری‌ها و اختلالات روانی دارند.
پس پیشنهاد ما در مورد الویت مراجعه به روانپزشک یا روانشناس ،
اگر بیماری در مرحله حاد خود بود الویت مراجعه به روانپزشک می باشد . در غیر اینصورت در مورد الویت مراجعه پس از روانپزشک الویت با روانشناس بالینی می باشد و این روانشناس بالینی می باشد که فقط می تواند در انواع بیماریهای روحی مداخله درمانی انجام دهد. و دیگر گرایش ها فقط می توانند مشاوره دهند نه مداخله درمانی .
3 – روانشناس مشاوره :
روانشناسی مشاوره یکی از شاخه های کاربردی روانشناسی است. به عبارت دیگر، انواع مشاوره روانشناسی، کاربرد روانشناسی در زمینه کمک به افراد بهنجار برای حل مشکلات آنان، یا کاربرد روانشناسی در مشاوره است. روانشناسی مشاوره رشته ای تخصصی است که با روانشناسی بالینی، دارای وجوه مشترکی است. روان شناس مشاوره معمولاً کمک به افرادی را که مریض نیستند، به عهده داردو معمولاً در سازمان های غیرپزشکی اشتغال دارد؛ در حالی که روان شناسان بالینی معمولاً با افرادی که از نظر روانی، بیمار محسوب می شوند کار می کنند و علاقه دارند که دربیمارستان ها و گروه های پزشکی خدمت کنند. روانشناسان مشاوره در کمک به افراد بهنجار، از تکنیک‌های روان درمانی نیز استفاده می‌کنند و بیشتر در دفاتر مشاوره‌ی خانوادگی و مشاوره‌ی زناشویی، مدارس و دانشگاه‌ها اشتغال دارند.
انواع مشاوره روانشناسی
از دیدگاه های مختلف مشاوره تلفنی، حضوری و آنلاین به انواع متفاوتی تقسیم میشود. چنانچه موضوع مشاوره مورد نظر قرار گیرد، انواع مشاوره عبارتند از:
- مشاوره تحصیلی
- مشاوره شغلی
- مشاوره سازشی یا شخصی
- مشاوره خانواده و زوج درمانی
- مشاوره پیش از ازدواج
- مشاوره اجتماعی و مشاوره های تخصصی نظیر مشاوره ٔحقوقی و پزشکی
- مشاوره و استعدادیابی کودک و نوجوان
در انواع مشاوره‌های فوق، ملاک تقسیم، موضوع مشاوره است که می‌تواند تحصیلی، شغلی، روانی، خانوادگی، و مواردی دیگر باشد. در تقسیم بندی از نوعی دیگر، تعداد مطرح می شود؛ چنانچه هم مشاوره و هم مراجع یک نفر باشد، مشاوره فردی است و در صورتی که تعداد بیش از یک نفر باشد مشاوره گروهی است.
4 – مددکار (اجتماعی ) :
مددکاری یک حرفه کاربردی و رشته تحصیلی دانشگاهی است که توسعه و تغییر اجتماعی، انسجام اجتماعی و توانمندسازی و آزادسازی افراد را تسهیل می‌کند. اصول عدالت اجتماعی، حقوق بشر، مسئولیت جمعی و احترام به تفاوت‌ها در مددکاری اجتماعی اساسی‌اند
مددکاری اجتماعی ، حرفه ای است مبتنی بر دانش ، اصول ، مهارت وروش ها که هدف از آن کمک به افراد ، گروه ها و جوامع است تا بتوانند با تکیه بر توانایی ها و امکانات موجود؛برای حل مشکل و یا رفع نیاز خود اقدام کنند وبه استقلال ورضایت خاطر دست یابند.
مددکاری اجتماعی برای ارائه خدمات حرفه‌ای از روشهای مختلفی استفاده می کند که شامل:
الف) روش های اصلی:
- مددکاری فردی یا کار با فرد
- مددکاری گروهی یا کار با گروه
- مددکاری جامعه ای یا کار با جامعه
ب) روش های فرعی:
- مدیریت و امور اداری در مددکاری اجتماعی
- پژوهش و تحقیق در مددکاری اجتماعی
ج) روشی که گاه در بخش اصلی و گاه در روشهای فردی مورد استفاده قرار می گیرد که عبارت است از: اقدام اجتماعی در مددکاری اجتماعی
وظایف و خدمات مددکار اجتماعی
- ارزیابی و بررسی وضعیت مراجعه کننده
- حفاظت از والدین یا کودکان در برابر خطرات
- ایجاد رابطه مبتنی بر اعتماد با مراجعه کنندگان و خانواده های آنها
- حمایت های عملی از مراجعه کنندگان (یا تصمیم گیری برای آنان در زمان مورد نیاز)
- دادن اطلاعات، مشاوره و حمایت
- سازماندهی و مدیریت برنامه های حمایتی
- شرکت در جلسات تیم کاری
- نظارت بر اعضای تیم (در صورتی که به شکل تیمی کار کند)
- ثبت مستندات و نوشتن گزارشات
- دادن مدارک به دادگاه ( در زمان مورد نیاز)
- مهارت و توانمندی مورد نیاز مددکار اجتماعی
- توانایی ایجاد رابطه با افراد در سنین مختلف و با سابقه های متفاوت و جلب اعتماد آنها
- رویکرد عملی و منعطف در کار
- رعایت ادب، داشتن صبر و همدردی کردن با مراجعه کنندگان
- فهم نیازهای گروه های مختلف افراد
- طرز تفکر عادلانه و به دور از هر گونه پیشداوری و قضاوت
- توانایی کار تیمی همراه با استفاده از ابتکار فردی
- توانایی ارزیابی و درک موقعیت ها و انجام عمل مناسب
- پشتکار داشتن در مواجهه با شرایط سخت و چالشی
- مدیریت زمان و سازماندهی مناسب
5 – روانکاو :
همان طور که احتمالا می‌دانید، نام روانکاوی، با اسم زیگموند فروید گره خورده است. هر چند که دنیای روانکاوی از زمان فروید تاکنون تغییراتی کرده است، اما او نخستین کسی بود که پایه‌های اصلی روانکاوی را بنا کرد.
در مورد روانکاو هم به طور مختصر می‌توان گفت که روانکاو فردی است که به تحلیل و آنالیز دقیق و جزئی روان فرد از دوران کودکی فرد و حوادث مهم به صورت ریشه‌ای می‌پردازد. درمان روانکاوی نوعی از درمان است که معمولا طولانی‌مدت است. چون نیاز دارد که به صورت عمیق در مورد منشاء مشکلات روانی و یا جسمی فرد بررسی انجام شود. روانکاو می‌تواند روانپزشک و یا روانشناسی باشد که دوره‌های روانکاوی را گذرانده است.
روانکاوی یکی از همین شیوه‌های درمانی‌ست که به کمک متخصص می‌آید و فرایند و مراحل ویژه و منحصر به‌فردی دارد. هر چند که در بیشتر نقاط دنیا، روانپزشک‌ها هم با گذراندن دوره‌های تخصصی و آموزش‌های ویژه می توانند به روانکاوی بپردازند، اما در ایران، بیشتر جامعه روانکاوان را روانشناسان تشکیل می‌دهند.
این دوره‌های تخصصی که هر روانکاو باید در آنها شرکت کند، حدود ۴ سال و یا حتی بیشتر طول می‌کشند نکته جالب توجه اینکه روانکاوان خود باید تحت درمان روانکاوی قرار بگیرند.
روانکاو می‌تواند هم یک روانپزشک و هم یک روانشناس دوره دیده باشد. درواقع روانکاو، روانشناس یا روانپزشک واجد صلاحیتی است که در دوره‌های روانکاوی شرکت کرده و خودش روانکاوی شده است.
جمع‌بندی
همانطور که از توضیحات مختصر فوق برمی‌آید، ممکن است اگر از ما بخواهند که چشممان را ببندیم و یک روانشناس بالینی ، یک روانشناس مشاوره ، یک روانپزشک و یک روانکاو را تصور کنیم، خیلی تفاوتی بین آنها نبینیم. اما باید بدانیم که تفاوت بین روانکاو، روانشناس بالینی ، روانشناس مشاوره و روانپزشک بیشتر از چیزیست که تصور می‌کنیم.
در مورد بیماریهای حاد الویت مراجعه به روانپزشک می باشد .
در مورد بیماریهایی که در مراحل اولیه هستند می توانید به روانشناس بالینی مراجعه کنید .
در مورد مواردی که نیاز به مشاوره و راهنمایی دارید می توانید به روانشناسان مشاوره مراجعه بفرمایید .
